SMART SYSTEMS EN SMARTLAPPEN

Mijn organisatie gaat nieuwe gebouwen bouwen. Het worden niet zo maar gebouwen, nee, het worden slimme gebouwen. Smart Buildings. Alles is tegenwoordig namelijk Smart. Smart Fridges. Smart Cities. Smart Campus. Smart Logistics. Smart Parking. Smart Cleaning. Smart Printing. Smart Homes.

Als je tegenwoordig iets wil verkopen, dan zet je Smart voor je product. Ook als je geen goed product hebt. Wie niet sterk is moet Smart zijn, zeg maar. En het werkt, zelfs bij Smart Lappen.

Niks mis mee, natuurlijk, behalve dat ik wel eens denk dat we ergens in ons enthousiasme vergeten zijn wat Smart betekent. Slim dus. Type het maar in, in Google Translate. U zult zien dat ik gelijk heb. Smart betekent slim. De meeste Smart oplossingen, zijn echter niet écht slim. Ze zijn meestal alleen maar efficiënt. Maar dat is volgens mij iets anders.

En soms zijn ze zelfs een beetje dom.

Neem nou een Smart Building. Dat is meestal een gebouw vol met sensoren en geavanceerde domotica waarmee allerlei dingen gemeten en gestuurd kunnen worden. Dankzij die sensoren weet je bijvoorbeeld precies welke werkplekken wel en niet gebruikt zijn en die informatie kan weer worden gebruikt door de schoonmakers. Of je kent de bezettingsgraden van het gebouw en zo kun je je ruimtes optimaliseren. Of je zorgt ervoor dat de temperatuur en het licht overal automatisch worden aangepast zodat er geen onnodige energie wordt verspild.

Slim toch? Niet echt, denk ik. Wel handig en het is zeker efficiënt, maar slim? Ik denk dat het probleem is dat we de lat voor slim te laag leggen. Die kan hoger. Ik stel daarom ook voor om de volgende definitie te hanteren:

Een slim (smart) systeem is een systeem dat de gebruikers van het systeem slimmer maakt.

Een echt slim gebouw zorgt er dus voor dat de gebruikers van het gebouw slimmer worden. In ons geval docenten, medewerkers en studenten. Het slimme gebouw maakt ze bewuster van hun rol in het gebouw en in het proces dat het gebouw ondersteunt, zodat ze die beter kunnen vervullen. Het zorgt ervoor dat ze beter snappen hoe ze hun doelen kunnen bereiken. Snappen wat belangrijk is. Slimmer worden. Dát, beste vrienden, is volgens mij een Smart Building.

Ik geef een paar voorbeelden:

–       Een onderwijsgebouw dat automatisch meet hoe het gebouw benut en bezet wordt zodat vierkante meters bespaard kunnen worden. Of vleugels niet onnodig verwarmd worden. Dat is efficiënt!

Een gebouw dat een student vertelt hoeveel uur hij on-campus doorbrengt en hoe zich dat verhoudt tot zijn rooster, medestudenten en studieresultaten, zodat hij suggesties krijgt om zijn gedrag te optimaliseren. Dát is slim;

–       Een sensor die het Co2-gehalte meet in vergaderruimtes en als het gehalte Co2 te hoog wordt automatisch de ventilatie inschakelt. Efficiënt.

Een sensor die begint te piepen of te stinken waardoor vergaderen onmogelijk wordt en medewerkers zich afvragen waarom ze in godsnaam net zolang vergaderen tot alle zuurstof is opgeademd. Slim.

–       Een systeem dat ongewenst online gedrag in een collegeruimte herkent (Instagram, anyone?) en de internetverbinding blokkeert. Efficiënt.

Een systeem dat bij te veel ongewenst online gedrag de presentatie op het smartboard steeds verder laat vervagen, zodat iedereen in de klas weet dat er niet opgelet wordt en er ingegrepen kan worden. Slim.

–       Een druksensor onder stoelen, die automatisch de dichtstbijzijnde vrije werkplek aangeeft. Efficiënt.

Een druksensor die suggereert dat er lang genoeg gezeten is, dat je straks wéér een vergadering hebt en dat het dus nu even tijd is voor een loopje. Slim. After all, zitten ishet nieuwe roken.

–       Een lift die merkt dat een medewerker het gebouw binnenkomt, alvast klaar staat en de medewerker automatisch naar de juiste verdieping brengt. Efficiënt.

Een lift die een medewerker herkent, weet dat de medewerker een hekel heeft aan Bonnie Tyler en steeds als de medewerker de lift neemt Total Eclips of the Heart (Turn Around!!) afspeelt, zodat de medewerker wat vaker de trap neemt. Slim.

En zo kan ik nog heel lang doorgaan. En u ook. Probeer het zelf maar. Vervang Smart maar door efficiënt. Als dat lukt, is het systeem waarschijnlijk vooral efficiënt. Prima, maar let op dat gebruikers er niet dommer van worden. Smart Parking maakt parkeren efficiënter en gemakkelijker, maar het maakt chauffeurs niet bewuster van hun rol in de parkeerproblematiek. En het maakt de problematiek ook niet kleiner.

Onthoud: Smart is niet hetzelfde als efficiënt.

Nogmaals, efficiënte systemen zijn zeker niet slecht of onzinnig. Ze zijn alleen niet echt smart. En je loopt het risico dat mensen er dommer of in ieder geval onbewuster van worden. Als er zuurstof in de vergaderruimte gepompt wordt, blijven mensen maar vergaderen. Als de lift al staat te wachten, neem je nooit de trap. Door ongewenst online gedrag te blokkeren, wordt de les niet interessanter.

Nu het steeds eenvoudiger wordt om geavanceerde technologieën uit te rollen. Nu sensoren goedkoop worden, IoT overal opduikt, Big Data bereikbaar wordt, Wifi data uit te lezen is en LoRa netwerken verschijnen, is het des te belangrijk om juist nu na te denken over echt slimme systemen. Nogmaals, efficient is prima, maar we kunnen en moeten juist nu nadenken over manieren om deze geavanceerde technologie in te zetten om de gebruikers van de systemen slimmer te maken.

Dat is moeilijker.

Dat vereist dat je écht nadenkt over het onderliggende probleem dat je wil oplossen.

Maar het is wel leuker.

En belangrijk.

En Smart!

Geef een reactie